Nguyên lý kế toán (Accounting principles) là tập hợp các quy tắc, nguyên tắc, quy định và chuẩn mực cơ bản được áp dụng trong lĩnh vực kế toán. Các nguyên lý kế toán cung cấp các hướng dẫn cho việc thu thập, phân loại, báo cáo và phân tích các thông tin tài chính của một tổ chức.
Các nguyên lý kế toán cơ bản bao gồm:
1. Nguyên tắc tính xác thực (Principle of Verifiability)
Các thông tin được báo cáo phải có thể được xác minh hoặc kiểm chứng.
Theo nguyên tắc tính xác thực, thông tin tài chính phải được chứng minh bằng các bằng chứng và tài liệu hỗ trợ, ví dụ như hợp đồng, biên lai, phiếu thu, phiếu chi, hoặc các tài liệu tài chính khác. Các thông tin tài chính phải được báo cáo với mức độ xác thực cao nhất có thể, bao gồm cả việc sử dụng các phương pháp xác định giá trị tài sản và nợ phù hợp.
Nguyên tắc tính xác thực rất quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin tài chính được báo cáo, đồng thời giúp người sử dụng thông tin tài chính đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn và hiệu quả.
2. Nguyên tắc tính đầy đủ (Principle of Completeness)
Tất cả các thông tin quan trọng và liên quan đến tình hình tài chính của tổ chức phải được bao gồm đầy đủ trong báo cáo tài chính.
Theo nguyên tắc này, các thông tin tài chính phải được báo cáo đầy đủ, không bỏ sót bất kỳ thông tin quan trọng nào. Các thông tin này bao gồm tài sản, nợ, vốn, doanh thu, chi phí và lợi nhuận của tổ chức trong một khoảng thời gian nhất định.
Việc tuân thủ nguyên tắc tính đầy đủ đảm bảo rằng thông tin tài chính được báo cáo là đầy đủ và chính xác, giúp người sử dụng thông tin tài chính đưa ra quyết định kinh doanh đúng đắn và hiệu quả. Ngoài ra, việc báo cáo đầy đủ còn giúp tổ chức đáp ứng các yêu cầu pháp lý và quản lý rủi ro tốt hơn.
3. Nguyên tắc tính độc lập (Principle of Independence)
Kế toán viên phải độc lập và không bị ảnh hưởng bởi các bên liên quan đến việc báo cáo tài chính.
Theo nguyên tắc này, người lập báo cáo tài chính phải hoàn toàn độc lập và không có quan hệ liên quan đến các bên liên quan đến tổ chức, ví dụ như nhà cung cấp, khách hàng, hoặc đối tác kinh doanh. Điều này giúp đảm bảo rằng báo cáo tài chính được lập dựa trên các bằng chứng và dữ liệu khách quan, đáng tin cậy và chính xác.
Nguyên tắc tính độc lập cũng đòi hỏi người lập báo cáo tài chính phải giữ tính khách quan và không bị chi phối bởi bất kỳ nhận thức, quan điểm hoặc tư duy chủ quan nào trong quá trình lập báo cáo.
4. Nguyên tắc tính thời hạn (Principle of Timeliness)
Các thông tin tài chính phải được báo cáo kịp thời và đúng thời hạn. Theo nguyên tắc này, các thông tin tài chính phải được báo cáo trong thời gian hợp lý và đủ sớm để có thể giúp các bên liên quan đưa ra quyết định kinh doanh và quản lý tài chính hiệu quả. Việc báo cáo trễ hoặc không đầy đủ có thể dẫn đến việc ra quyết định sai lầm và gây ra tổn thất cho tổ chức.
Ngoài ra, nguyên tắc tính thời hạn cũng đòi hỏi các thông tin tài chính phải được báo cáo định kỳ và liên tục để cung cấp thông tin tài chính mới nhất và đáng tin cậy cho các bên liên quan.
5. Nguyên tắc tính quy định (Principle of Consistency)
Các nguyên tắc kế toán phải được áp dụng đồng nhất trong mọi báo cáo tài chính. Theo nguyên tắc này, các nguyên tắc, phương pháp và tiêu chuẩn kế toán phải được áp dụng nhất quán và liên tục trong toàn bộ quá trình lập báo cáo tài chính. Điều này đảm bảo rằng các thông tin tài chính được so sánh và đánh giá một cách chính xác, không bị ảnh hưởng bởi các thay đổi không cần thiết trong cách thức lập báo cáo.
Việc duy trì tính nhất quán trong cách thức lập báo cáo tài chính là rất quan trọng để đảm bảo rằng các thông tin tài chính được so sánh và đánh giá một cách chính xác. Nếu có sự thay đổi quá lớn trong cách thức lập báo cáo, các báo cáo tài chính sẽ trở nên không thể so sánh được với nhau, gây khó khăn trong việc đưa ra quyết định kinh doanh và quản lý tài chính.
6. Nguyên tắc tính tiên đoán (Principle of Prudence)
Kế toán viên phải đưa ra dự đoán và ước tính một cách thận trọng, tránh sử dụng quá mức các giả định lạc quan. Theo nguyên tắc này, người lập báo cáo tài chính phải tính đến các rủi ro và không chắc chắn khi xác định giá trị tài sản và khoản nợ. Người lập báo cáo tài chính cần phải hạn chế sự lạm dụng quyền lợi và tăng giá trị tài sản.
Cụ thể, nguyên tắc này yêu cầu người lập báo cáo tài chính phải:
Đánh giá các rủi ro tiềm ẩn trong các giao dịch tài chính và tính toán các mức dự phòng phù hợp để bảo vệ chính sách kinh doanh của doanh nghiệp.
Tính toán các khoản chi phí và tài sản dựa trên giá trị thực tế hoặc giá trị tiềm năng thấp hơn khi có sự chắc chắn về các rủi ro hoặc tình trạng không chắc chắn.
Không đưa ra những dự báo quá lạc quan về kết quả tài chính của doanh nghiệp, để đảm bảo tính khách quan của báo cáo tài chính.
7. Nguyên tắc tính tương đồng (Principle of Comparability)
Các thông tin tài chính phải được báo cáo một cách đồng nhất để cho phép so sánh giữa các kỳ kế toán khác nhau của tổ chức.
Theo nguyên tắc này, các báo cáo tài chính của doanh nghiệp cần được chuẩn hóa sao cho có thể so sánh được với các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp khác, cũng như các báo cáo tài chính của chính doanh nghiệp trong quá khứ.
Để đảm bảo tính tương đồng, người lập báo cáo tài chính cần phải sử dụng các phương pháp tính toán, nguyên tắc và tiêu chuẩn kế toán chung được chấp nhận rộng rãi trong ngành. Các thông tin cần được đưa ra một cách rõ ràng, đầy đủ và đúng đắn để đảm bảo người đọc có thể so sánh và đánh giá được hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Ngoài ra, để đảm bảo tính tương đồng, người lập báo cáo tài chính cần cung cấp thông tin về các biến động trong phương pháp tính toán và tiêu chuẩn kế toán được sử dụng trong thời gian dài, để giúp người đọc hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa các báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
Các nguyên lý kế toán cốt lõi là nội dung trong ACCA - F3 - Financial Accouting. Các bạn có thể tham khảo thêm hoặc inbox cô Trann khi có thêm những thắc mắc khác.
